Feest? Het eerste lustrum van Minorities & Multilingualism | Fries
Fries in een internationaal jasje
In 2013 startte aan de Rijksuniversiteit Groningen een hernieuwde opleiding Friese Taal en Cultuur. De studie werd voortaan ingebed in een internationale Engelstalige studie: Minorities & Multilingualism. Dit jaar is dus een lustrumjaar. Wat in de afgelopen vijf jaar heel duidelijk is geworden, is de winst die de opleiding in dit nieuwe jasje heeft geboekt. Op academisch niveau functioneert onderwijs over en in de Friese taal en cultuur het best wanneer het is ingebed in de context van internationale opleidingen en daarmee van de hedendaagse meertalige – hoofdzakelijk drietalige – samenleving. De keuze voor dit model heeft voor de status en de reikwijdte van het onderwijs in en over het Fries positieve gevolgen. Ook studenten die zich niet specialiseren in de Friese taal en cultuur komen volop in aanraking met de Friese context en kunnen daardoor nu soms terechtkomen op posities die voor het Friese veld van belang zijn. Dankzij de herinrichting van het onderwijs in deze zin krijgt het Fries meer prestige.
Een succesverhaal
Dit succes laat zich meten. De studentenaantallen zijn van minder dan 2 studenten per jaar vóór 2012 gestegen naar 23 fulltime studenten per jaar (2017/18) in de Bachelor Minorities & Multilingualism en 16 in de Master Multilingualism (2017/18). Daarnaast bedient de opleiding jaarlijks circa 200 bijvak- en Erasmus Exchange studenten, die allen op een positieve wijze in aanraking komen met en wetenschappelijke kennis opdoen over de Friese taal en cultuur. Deze studenten hebben in de afgelopen jaren in de door de overheid uitgeschreven Nationale Studenten-enquête de opleiding als excellent aangemerkt (in 2018 positie acht op de landelijke lijst van BA-opleidingen, positie twee van de Groningse BA-opleidingen). De leden van de leerstoelgroep – een internationale staf met een Friese touch – geven onderwijs en begeleiden verder promotieonderzoek (momenteel 10 PhD’s), hebben zitting in de redacties van belangrijke vaktijdschriften, houden wetenschappelijke en publiekslezingen, publiceren boeken en bijdragen in belangrijke wetenschappelijke tijdschriften en relevante vakbladen en ontwikkelen apps als een vorm van ‘citizen science’. De afdeling heeft in de afgelopen periode ook twee Engelstalige Massive Open Online Courses (MOOCs) gemaakt. Een daarvan ging over meertaligheid, de andere was een ‘Introduction to Frisian’. De MOOCs waren een daverend succes: meer dan 10.000 mensen van over de hele wereld schreven zich in om online Fries te leren!
De afgelopen vijf jaar hebben duidelijk gemaakt dat de opleiding opereert als top in het veld van de studie naar het Fries in Nederland. Overal op sleutelposities aangaande het Fries (zowel maatschappelijk als wetenschappelijk) komt men alumni van onze opleiding tegen. De leerstoel werkt daarnaast nauw samen met andere partners in het veld: de Afûk, de NHL/Stenden hogeschool, Campus Fryslân van de RUG, de Fryske Akademy), en ze speelt een rol in Culturele Hoofdstad Leeuwarden-Fryslân 2018.
Wat brengt de toekomst?
De leerstoel Fries wil dit succes graag continueren en uitbouwen. Spannend, want in Den Haag en in Leeuwarden wordt momenteel druk overlegd hoe de opleiding past in het akkoord dat de provincie Fryslân en het Rijk om de vijf jaar sluiten over het Fries. Fries is niet alleen een officiële rijkstaal, maar geniet ook de bescherming in het kader van het Europese Handvest voor Regionale en Minderheidstalen – voor Fries is het hoogste niveau van het handvest van kracht. Een van de belangrijkste manieren om het Fries door te geven aan een volgende generatie is het onderwijs en daarin speelt onze opleiding een cruciale rol: het is de enige wetenschappelijke opleiding in Nederland die ’s lands tweede taal op universitair niveau als centraal onderwerp heeft. Laten we hopen dat de dames en heren aan de onderhandelingstafel eruit gaan komen!